Sporadyczne bóle głowy, bóle brzucha, bóle pleców i inne dolegliwości bólowe spotykają prawie wszystkie kobiety ciężarne. Czy można zatem przyjmować leki przeciwbólowe w ciąży? Czy istnieją leki bezpieczne, a jeśli tak to w jakich dawkach i kiedy je stosować? – te pytania często stawiają sobie przyszłe mamy.

Dozwolone, ale tylko gdy to konieczne

Główna zasada farmakoterapii w ciąży mówi, by stosować leki tylko w sytuacji, gdy jest to naprawdę konieczne oraz w najniższych skutecznych dawkach. Unikać należy, o ile to możliwe, przewlekłego przyjmowania leków. 
Do najczęściej zalecanych i, jak się wydaje najbezpieczniejszych leków przeciwbólowych, należy paracetamol. Można go przyjmować w przypadku umiarkowanego lub silnego bólu, a także w razie gorączki.

Zgodnie z wytycznymi z dotyczącymi leczenia ostrego bólu u ciężarnych, rodzących oraz w okresie połogu opracowanych w 2007 r. przez Zespół Ekspertów Polskiego Towarzystwa Badania Bólu i Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, paracetamol w standardowych dawkach (1-4g/dobę) charakteryzuje się wysokim profilem bezpieczeństwa, a jego działanie przeciwbólowe może być wykorzystane w każdym okresie ciąży bez względu na czas jej trwania. Gdy pojawia się ból o podłożu skurczowym, pomocne mogą okazać się leki rozkurczające, np. preparaty drotaweryny.

Dlaczego, o ile to możliwe, lepiej unikać?

Ciąża to sytuacja szczególna, w której pokarmy i substancje spożywane przez kobietę mają wpływ nie tylko na jej organizm, ale także na rozwijający się wewnątrz płód. Dotyczy to również leków, które przyjmowane przez ciężarną mogą negatywnie oddziaływać na rozwój dziecka oraz przebieg ciąży. Stosowanie niektórych leków doprowadzić może między innymi do powstawania wad wrodzonych czy ograniczenia wzrostu wewnątrzmacicznego. Część zaburzeń, pod postacią chorób układu nerwowego, opóźnienia rozwoju, autyzmu, czy problemów z nauką, może się także ujawnić w późniejszym okresie życia dziecka. Leki stosowane w ciąży mogą również doprowadzić do poronień 
i porodów przedwczesnych. 

Toksyczność leku zależy przede wszystkim od zastosowanej dawki, czasu przyjmowania oraz okresu ciąży, w którym lek jest przyjmowany. Najbardziej niebezpiecznym dla płodu jest I trymestr ciąży, kiedy rozwijają się wszystkie jego główne narządy – mózg, serce, wzrok, słuch, kończyny. To właśnie wtedy najczęściej powstają wady wrodzone. Do ich wystąpienia może jednak dojść także 
w przypadku stosowania leków w późniejszym okresie ciąży.

Należy również pamiętać o tym, że leki mogą wchodzić w interakcje z innymi farmaceutykami, żywnością, alkoholem czy naparami ziołowymi. By uniknąć skutków ubocznych, należy stosować się do zaleceń lekarza, informować go o alergiach na dane substancje, przyjmowanych preparatach, 
w tym również suplementach diety, i całkowicie zrezygnować ze spożywania alkoholu.

Zamiast tabletki

Trzeba pamiętać, by każdorazowo przed przyjęciem danego leku zapoznać się z dołączoną ulotką zawierającą informacje na temat bezpieczeństwa jego stosowania w ciąży, natomiast w przypadku wystąpienia niepokojących dolegliwości skonsultować ten fakt z lekarzem prowadzącym.

Leki całkowicie bezpieczne do stosowania w ciąży nie istnieją, dlatego w przypadku niewielkich dolegliwości warto się wcześniej zastanowić, czy, zamiast w pierwszej kolejności sięgać do apteczki, nie spróbować naturalnych metod radzenia sobie z bólem, takich jak unikanie stresu, odpoczynek w warunkach domowych, odpowiednia dieta czy aktywność fizyczna.

lek med. Łukasz Ciastoń,
Ginekologiczno-Położniczy Szpital Kliniczny w Poznaniu