Ciąża jest wyjątkowym okresem w życiu każdej kobiety, tak samo jest to też wyjątkowy okres dla jej ciała. W organizmie ciężarnej zachodzi wiele zmian, szaleją hormony, zmieniają się pewne nawyki i przyzwyczajenia.

Dlatego bardzo ważne jest to, aby lekarz stomatolog miał odpowiednią wiedzę odnośnie leczenia kobiet w ciąży i potrafił ją rzeczowo i w prosty sposób przedstawić. Jest to związane z wieloma mitami krążącymi w społeczeństwie, przez co ciężarne niejednokrotnie boją się zdecydować na leczenie. Jakimi mitami? Postaram się część z nich omówić:

Leczenie w ciąży boli?

MIT! U kobiet w ciąży można używać praktycznie takich samych środków znieczulających co u normalnych pacjentów. Kiedyś ze strachu i z niepewności używało się lidokainy bez adrenaliny, przez co znieczulenie nie dość, że działało bardzo słabo, to trwało krótko. Obecnie u kobiet w ciąży stosuje się najczęściej artykainę z najmniejszą możliwą ilością adrenaliny, dzięki czemu jest to znieczulenie zarówno bezpieczne, jak i skuteczne. Czasami podaje się jako argument kategorię artykainy “C” według FDA, ale można być spokojnym biorąc pod uwagę jej charakterystykę – wysoki stopień wiązania z białkami, bardzo szybkie rozkładanie do innych substancji, miejscowy efekt działania, czy bardzo niski stopień przenikalności przez barierę krew-łożysko.

W niektórych przypadkach stosuję się jeszcze lidokainę, ale razem z adrenaliną.

Zęby w ciąży same się psują?

MIT! Są pewne czynniki, które mogą sprzyjać powstawaniu próchnicy w czasie ciąży. Jest wtedy zwykle większa ilość bakterii powodujących próchnicę, a na początku I trymestru w przypadku uporczywych wymiotów może dojść do osłabienia powierzchni szkliwa przy nieodpowiednim dbaniu o nie.

Jednak, jeśli kobieta ma prawidłową higienę i nie zmienia nawyków higienicznych oraz żywieniowych w czasie ciąży, to nic się nie powinno dziać z jej zębami.

Dlaczego więc tak często zęby się psują w czasie ciąży? Tutaj głównie jest to efekt hormonów, ale wcale nie ich wpływu na zęby. Wahania nastrojów, podjadanie, mniej dokładne mycie zębów, zaniedbywanie wizyt stomatologicznych. To wszystko nakłada się na okres, kiedy o te zęby powinniśmy szczególnie dbać.

Więc drogie panie – ciąża nie jest usprawiedliwieniem do zaniedbania swoich zębów. A opowieści o ciążach rujnujących same zęby możemy włożyć między bajki.

Ciąża osłabia zęby, wypłukując z nich wapń?

MIT! Jest to jeden z częściej słyszanych przeze mnie argumentów kobiet, u których w ciąży się posypały zęby. Warto jednak wiedzieć, że przy niedoborach wapnia jest on pobierany przez nasz organizm z kości, a nie z zębów.

W ciąży łatwiej o choroby dziąseł?

PRAWDA! Niestety jest to spora uciążliwość dla kobiet i jest ona związana z aktywnością hormonów. Łatwiej powstają stany zapalne, dziąsła mają większą tendencję do obrzęków, przez co potem jest jeszcze trudniej je oczyszczać. U kobiet w ciąży z niewystarczającą higieną jest również spore ryzyko powstania tzw. guza ciążowego.

W ciąży nie można leczyć zębów?

MIT! W ciąży tym bardziej powinniśmy zadbać o zdrowie naszych zębów. Wszelkie ogniska zapalne w jamie ustnej mają wpływ na prawidłowy przebieg ciąży. Wprawdzie najbezpieczniejszym okresem do leczenia jest II trymestr, ale w przypadkach pilnych i bólowych można leczyć ciężarną w każdym trymestrze.

W ciąży nie powinno się usuwać kamienia?

MIT! Tutaj jest to nawet niezwykle groźny mit, ponieważ w ciąży odpowiednia higiena, a co za tym idzie profesjonalne oczyszczanie zębów jest szczególnie ważne. Tutaj powiela się to z mitem, że ultradźwięki stosowane przy usuwanie kamienia są groźne dla dziecka lub że powoduje to uwolnienie bakterii do krwi. Oba stwierdzenia są błędne i nie ma tutaj żadnego ryzyka dla dziecka.

Nie powinno się wybielać zębów w czasie ciąży?

PRAWDA! Wybielanie zębów odbywa się poprzez substancje wybielające, bazujące na nadtlenku wodoru (lub nadtlenku karbamidu, który rozkłada się do nadtlenku wodoru). Wprawdzie stosuje się je w taki sposób, aby działały bezpośrednio na szkliwo (przynajmniej w przypadku profesjonalnych zabiegów wykonywanych w gabinecie), jednak zawsze jest ryzyko, że dostanie się on do organizmu i może być niebezpieczny dla rozwijającego się dziecka.

Dlatego nie zaleca się wybielania zębów w czasie ciąży.

W czasie ciąży nie powinno się leczyć ortodontycznie?

PRAWDA! Przynajmniej nie powinno się rozpoczynać leczenia ortodontycznego w czasie ciąży. Jest to związane przede wszystkim z utrudnioną higieną, wrażliwością dziąseł na stany zapalne i wpływu tych stanów zapalnych na zwiększone ryzyko przedwczesnego porodu. Jeśli nosimy już aparat to jednak nie ma powodu do rozpaczy – musimy jednak kłaść wtedy szczególny nacisk na właściwą higienę.

Nieco większe pole manewru mają osoby leczące się aparatami nakładkowymi, takimi jak Invisalign. Tutaj higiena jest znacznie prostsza, a co za tym idzie – jest to dużo lepsze rozwiązanie dla kobiet będących w ciąży lub starających się o dziecko, a chcących się leczyć ortodontycznie.

U kobiet w ciąży nie można wykonywać zdjęć RTG?

MIT! Jest to przede wszystkim pozostałość z czasów, kiedy zdjęcia rentgenowskie niosły ze sobą znacznie większe dawki promieniowania. Roczna dawka promieniowania, jaką przyjmuje statystyczny Polak z otoczenia to 3,4mSv, czyli 3400?Sv.

Jak to się ma do zdjęć RTG w gabinetach stomatologicznych? Zdjęcie pojedynczego zęba przy cyfrowych aparatach RTG to dawka około 1,5?Sv, zdjęcie wszystkich zębów to dawka około 20 ?Sv. Dla porównania lot z Warszawy do Nowego Jorku, to dawka około 40 ?Sv.

Co więcej – pamiętajmy, że naświetlana jest okolica głowy, więc dawka promieniowania nie znajduje w pobliżu brzucha ciężarnej.

Oczywiście co warto podkreślić – tak jak u wszystkich pacjentów, staramy się ograniczać naświetlanie do minimum. U kobiet ciężarnych nie wykonujemy, dlatego zdjęć przeglądowych. Jednak, jeśli jest to wymagane pod kątem leczenia zębów, szczególnie w przypadku sytuacji bólowych, nie bójmy się wykonywać zdjęcia RTG w czasie ciąży. Dużo większym ryzykiem jest leczenie bez dodatkowej diagnostyki.

Lek. dent. Tomasz Łukasik www.facebook.com/dentystaTomaszLukasik/